„Strasznie głośno, niesamowicie blisko” – Jonathan Safran Foer

Zanim przeczytałam książkę Jonathan Safrana Foera, obejrzałam film na jej podstawie, z Sandrą Bullock i Tomem Hanksem w rolach głównych, który niespodziewanie mnie poruszył. Minęło sporo czasu, zanim w końcu sięgnęłam po pierwowzór napisany przez mężczyznę, który jest oceniany jako jeden z najzdolniejszych amerykańskich pisarzy młodego pokolenia. Rekomendacje rekomendacjami, ale po raz kolejny okazało się, że film nie może się równać z książką.

„Strasznie głośno, niesamowicie blisko” to poruszający dramat dziecka, które mierzy się ze stratą ukochanego człowieka. Dziewięcioletni Oscar nie może się pogodzić ze śmiercią ojca, który zginął w ataku na World Trace Center. Chłopiec ma wrażenie, że przed śmiercią ojciec zostawił mu pewną wskazówkę, a kiedy w wazonie znajduje tajemniczą kopertę z nazwiskiem „Black”, a w niej klucz, upewnia się w tym przekonaniu. Pchany desperacją, by po raz ostatni zetknąć się z ojcem, Oscar rozpoczyna wędrówkę po Nowym Yorku w poszukiwaniu Blacka, który mógłby pomóc mu rozwikłać zagadkę.

Kiedy dokonano ataku na WTC, nie miałam nawet sześciu miesięcy, ale pomimo to nie potrafię sobie przypomnieć, kiedy pojawiła się u mnie świadomość, co stało się 11 września; może jak miałam osiem lat, może więcej. Pomimo że cały świat pamięta, prawdopodobnie nikt nie pochyla się nad tym dniem tak jak Amerykanie. Bez względu na to, ile pytań rodzi się w związku z tą datą, bezsprzecznie dramat, który spotkał ludzi znajdujących się w nieszczęsnym momencie w którejś z Wież, oraz ich rodziny, jest przykładem bestialstwa. Historię ludzi, którzy musieli zmierzyć się z tą tragedią, opisuje Jonathan Safran Foer w swojej drugiej powieści, jednocześnie dowodząc, że pewne sytuacje rodzą się bez przyczyny, a na inne nie mamy żadnego wpływu. I choć od dziecka wiemy, że ludzie rodzą się i umierają, nic nie jest w stanie przygotować nas na stratę najbliższej osoby.

Dla Oscara, głównego bohatera „Strasznie głośno, niesamowicie blisko”, tą osobą był ojciec, a relacja, którą chłopiec z nim miał, jest poruszająca. Oscarowi, odrzuconemu przez kolegów, piszącemu listy do największych umysłów tego świata, by poznać odpowiedzi na pytania, które go gnębiły, rzeczywistość objaśniał właśnie ojciec. Kiedy nagle go brakuje, chłopiec zaczyna się gubić w otaczającym go świecie. Może gdyby miał przy sobie ukochaną osobę, mógłby zrozumieć tragedię, jaka go spotkała. Ale co zrobić, gdy ukochana osoba była jednocześnie ofiarą tej tragedii? W umyśle dziewięciolatka strata rodzica nie ma najmniejszego sensu, jedyne, co można zrobić, to w jakiś sposób się z nią pogodzić. Książka Foera obrazuje desperację dziecka, by jeszcze raz znaleźć się przy ojcu, którego odebrano mu tak gwałtownie; by znaleźć pewną odpowiedź i sposób na to, jak pogodzić się ze stratą.

„Strasznie głośno, niesamowicie blisko” to opowieść, w której mieszają się losy ludzi powiązanych z mężczyzną, który zginął w ataku na WTC – jedną z nich jest syn, inną matka. Ta książka poruszyła mnie niesamowicie z wielu przyczyn. Jednym z nich jest sam główny bohater – dziewięcioletni Oscar, który jest nieakceptowany przez rówieśników, a przez lekarzy uznawany nawet za chorego umysłowo. Jego osobowość jest jednocześnie zachwycająca i zasmucająca. Autor bez wątpienia nakreślił wspaniały obraz dziecięcego postrzegania świata. Kolejny powód to sposób, w jaki powieść została napisana. W języku Foera jest coś poetyckiego i dogłębnie poruszającego. Książkę, która podejmuje dotkliwy problem straty, autor zdołał napisać po części w ciepły i zabawny sposób. Jednak w żadnym wypadku nie jest to radosna powieść.

„Strasznie głośno, niesamowicie blisko” charakteryzuje wnikliwość, z jaką autor próbuje zrozumieć, co dzieje się w umyśle dziecka, które straciło ukochanego ojca. Jest to także opowieść o wracaniu do przeszłości i mierzeniu się z nią, oraz stawaniem twarzą w twarz z dawnymi błędami. Po jej przeczytaniu uważam Foera za świetnego pisarza i z pewnością sięgnę po inne jego dzieła. Pomimo że znałam losy bohaterów, a także zakończenie tej historii, byłam nią poruszona, kiedy dobrnęłam do ostatniej strony. Z całego serca polecam ekranizację powieści, ale znacznie bardziej 
polecam samą powieść.

Julia

Jonathan Safran Foer, Strasznie głośno, niesamowicie blisko, Wydawnictwo WAB, 2007, stron: 457